IEUP!

Kaixo!

Gaur otsailak 4a, Agate Deunaren bezperan, makilak hartuta, lurra esnatuko dugu Euskal Herriko auzo eta herri askotan. Aintzinako ohitura da. Agate deuna gazteen babeslea dela esaten da, horregatik kaleetatik abesten doazenak, gazteak izaten ohi dira. 

Baina, zein da Agate Deunaren ospakizunaren jatorria?

Agate 251. urteko otsailaren 5ean bularrak moztu zizkioten emakume siziliarra zen, eta haren historia gogoratuko dugu berriro gure herriko kaleetan. Sizilian jaio zen Agate 230ean. Neska ederra omen zen, eta Siziliako Quinciano gobernadoreak berarekin ezkondu nahi zuen. Baina Agedak kristautasunean fede itsua zuen, eta ez zuen onartu gobernadorearen proposamena. Quincianori ez zitzaion gustatu haren erantzuna eta kartzelan sartu zuen, eta bertan torturatu egin zuen; bularrak moztu zizkioten, eta hil egin zen 21 urteko neska gaztea. Agate Deuna mendebaldeko lehengotariko birjina-martiria da. 

Euskal Herrian Santa Ageda ospatzen dugu, Martiri askorekin gertatu izan ohi den bezala, Agate Deuna ere Euskal Herriko zaindari egin baitzuten. Herritarrak eta taldeak santa-eskean kalera ateratzen dira neska gazte siziliarraren ohoretan koplak eta bertsoak kantatzera; kopla edo bertso horien bidez Agateren bizitza kontatzen da, eta kantua abestuko den etxeko senideei zuzendutako bertsoak ere izaten dira.

Gaur egun, jaiak kutsu erlijiosoa eduki arren, bere jatorria guztiz paganoa da eta makilak astintzen ziren ama lurra esnatzeko nahian neguko solstizioaren ondoren, laster udaberria etorriko zelako.

Normalean iluntzean ateratzen da, ikusi ahal izateko faroltxo bat ateratzen da kandel bat piztuta barruan.

Guk, gaur egun, euskaraz abesten ditugu Agate Deunaren koplak, bertsio desberdinak entzun daitezke lekutik lekura. Euskal Herriko hainbat lekutan, aintzinean, gazteleraz ere abesten ziren. Jarraian, hemendik gertuko bertsio bitxia luzatzen dizugu, Sestaokoa hain zuzen ere, 93 urteko emakume batek abestuta.

IEUP!!!